Przejdź do treści
Ciekawe publikacje

"Mój syn i córka, mogli jednocześnie uchwycić szczegóły i ogólny obraz danej rzeczy czy danego zjawiska. Ja, nie wiedziałam, jak to zrobić, aż nauczyłam się w dorosłym wieku widzieć jednocześnie dwojgiem oczu"

Ciekawe publikacje

Książki do korzystania w Fundacji „Kultury Świata”:

Książki, podręczniki, a także zestawy ćwiczeń z zakresu myślenia wizualnego, twórczego myślenia i rozwijania kreatywności, a także funkcjonowania ludzkiego mózgu, są dostępne w Fundacji „Kultury Świata” dla uczestniczek i uczestników warsztatów i szkoleń oferowanych przez fundację z tego zakresu.

„Samoloty firmy miały latać zaledwie do trzech miast [zapisanych na serwetce], nie podlegałaby ona zatem regulacjom Rady Lotnictwa Cywilnego stanu Teksas. Oznaczało to, że linie lotnicze mogą w kwestiach finansowych działać, jak tylko im się podoba” (s. 109). Po tym jak firma odniosła sukces, historia o pomyśle na firmę zapisana na zwykłej serwetce, stała się legendarna.

Dan Roam, 2016, Narysuj swoje myśli (oryg. The Back of the Napkin), Wydawnictwo HELION, Gliwice, (e.-book).

Artykuł kończy się manifestem skierowanym do wydawców: „w przypadku dzieci ze szkół podstawowych ilustracje pomagają w rozumieniu tekstu. Ułatwiają dzieciom wizualizować słowa, ale większość tych znajdujących się w książkach dla nich przeznaczonych, to obrazy które są jednolite, nijakie, wyidealizowane i strasznie dosłowne” (s. 19).

Dan Roam, 2011, Blah blah blah, what to do when words don’t work, Pengiun Group, Nowy Jork.

„Danie ludziom szansy do rozmowy jest z pewnością sposobem ich zaangażowania, nawet bez użycia grafiki. Ale z wykorzystaniem wizualizacji nagle zaczęliśmy prowadzić dyskusję, której nigdy wcześniej nie prowadziliśmy, rozmawiając o dynamice systemów w dość wyrafinowany sposób - wszystko dlatego, że wspólnie stworzyliśmy ich dużą mapę” (s. 55).

David Sibbet, Visual meetings. How Graphics, Sticky Notes & Idea Mapping Can Transform Group Productivity, John Wiley & Sons, Hoboken.

„Lana podzieliła wszystkich uczestników na dwie grupy, eksperymentalną i kontrolną, a następnie pilnie obserwowała rezultaty testów. Grupa uczniów stosująca mapy myśli wykazała wyraźny postęp wyników nauczania, a precyzja i pomysłowość stworzonego przez Lanę projektu badawczego zapewniły jej pierwsze miejsce na olimpiadzie” (s. 204-205).

Tony Buzan, 2018, Mapy Twoich myśli. Mindmapping czyli notowanie interaktywne (oryg. The Mind Map Book. Radiant Thinking. The Major Evolution in Human Thought, Wydawnictwo JK, Łódź.

„W latach sześćdziesiątych fotograf Henri Cartier-Bresson, legendarny dzięki utrwaleniu życia na kliszy w (jak sam mawiał) „kluczowych momentach”, wrócił do swojej pierwszej miłości – do rysowania. Napisał o różnicach między rysowaniem a fotografowaniem w książce The Mind’s Eye: „Fotografowanie jest reakcją natychmiastową, rysowanie to medytacja” (s. 111-112).

Austin Kleon, 2020, Rób swoje, 10 sposobów na kreatywność w każdym czasie (oryg. Keep Going: 10 Ways to Stay Creative in Good Times and Bad), Wydawnictwo HELION, Gliwice.

„Pamiętam taką sytuację, gdy moja rodzina była oprowadzana po wieży zegarowej starego kościoła i doszliśmy do urządzenia, które poruszało wskazówkami zegara i uruchamiało kościelne dzwony. Mój syn natychmiast zobaczył, jak działa cała maszyna, choreografię wszystkich jej części. Podobnie, gdy moja córka gra na flecie sonatę, szybko chwyta jak rozwija się cały dramat tego utworu. Poszczególne frazy i tematy łączą się dla niej w spójną całość” (s. 132).

Susan R. Barry, 2009, Fixing my gaze, Basic Books, Nowy Jork.

„Prelegentka [Brandy Agerbeck] w swoim wystąpieniu opiera się na badaniach Lindy Kreger Silverman, która zidentyfikowała dwa podstawowe typy myślenia: słuchowo-sekwencyjny i wizualno-przestrzenny. Pond 60% uczniów w typowej klasie uczy się najlepiej mogąc korzystać z prezentacji wizualno-przestrzennych (nie mylić z prezentacją w Power Point), reszta przyswaja wiedzę najlepiej dzięki metodom słuchowo-sekwencyjnym” (s. 55).

Agata Baj, 2020, Myślografia, Wydawca eduBAJ, Stargard.

„Nie potrafiła już rozpoznać pojedynczych liter ani cyfr (chociaż nadal nie sprawiało jej kłopotu zapisywanie całych zdań). Miała także ogólniejszą agnozję wzrokową. Kiedy pokazywałem jej ilustracje, aby się przekonać, czy rozpoznaje przedmioty, miała problemy nawet z rozpoznaniem, że to są ilustracje. Niekiedy patrzyła na zadrukowaną przestrzeń – szpaltę lub kolumnę – albo na biały margines, sądząc że to ilustracja, o którą pytam” (s. 21).

Oliver Sacks, 2010, Oko umysłu (oryg. The Mind’s Eye), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

„Czasem jakiś student zgłaszał się i doktor P. nie poznawał go, a dokładniej nie rozpoznawał jego twarzy. W momencie kiedy student zaczynał mówić, doktor P. identyfikował go po głosie […] doktor P. nie tylko coraz częściej nie rozpoznawał twarzy ale także widział je tam, gdzie ich wcale nie było. Na ulicach dobrotliwie poklepywał uliczne hydranty i liczniki parkingowe, biorąc je za dziecięce głowy” (s. 26)

Oliver Sacks, 1994, Mężczyzna który pomylił swoją żonę z kapeluszem (oryg. The man who mistook his wife for a hat), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

„Pewnego letniego dnia, kiedy siedząc na wzgórzu, Einstein pogrążył się w marzeniach, wyobraził sobie, że słoneczny promień niesie go do najdalszych krańców Wszechświata. Kiedy wbrew wszelkiej logice powrócił ponownie na powierzchnię słońca, uświadomił sobie, że Wszechświat faktycznie musi być zakrzywiony, a jego dotychczasowe „logiczne” wykształcenie okazało się niewystarczające” (s. 25).

Tony Buzan, 2018, Rusz głową (oryg. Use Your Head), Wydawnictwo JK, Łódź.

„Naprawdę nie potrzebujesz pięknych, niesamowicie szczegółowych i mocno rozbudowanych rysunków. Potrzebujesz takich rysunków, a którymi w parze będzie szła informacja. Jej przekazywanie, (z)rozumienie, lepsze jej zapamiętywanie. Potrzebujesz takich rysunków, które będą wspierać przekaz, a nie do przyćmiewać, czy zawłaszczać. Prostych, przejrzystych, takich do odczytania rysunków” (s. 79).

Natalia Mikołajek (Jadźka Rysuje), 2020, Notatki wizualne, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.

„Ucz się od filmowców. Pomyśl: widzisz naukowca walczącego w laboratorium ze złośliwym wirusem. Po czym pozna, że ma już szczepionkę? Upuszcza kroplę antidotum do probówki z kłębiącymi się zarazkami i… ciecz staje się z powrotem czysta. Albo jaśniejąca. Rozumiesz prawda? To dlatego bomby w filmach mają zawsze migające światełka i wyświetlacze dokładnie wskazujące, ile czasu pozostało do wybuchu” (s. 82).

Paweł Tkaczyk, 2020, Narratologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa.

„Obecnie większość psychologów zgadza się co do dwóch spraw. Po pierwsze, że wyobraźnia jest pierwotnym, umysłowym mechanizmem generowania obrazów wizualnych w sytuacji, gdy wyobrażany obiekt nie jest aktualnie rejestrowany za pomocą zmysłów. I po drugie, że neuroanatomiczne szlaki wzrokowe, które są odpowiedzialne za percepcję wizualną, są także intensywnie wykorzystywane podczas procesów wyobrażeniowych” (s. 11-12).

Piotr Francuz (red.), 2007, Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

The Sketchnote Handobook to bogato ilustrowany podręcznik prezentujący podstawowe informacje na temat robienia notatek w postaci rysunkowej oraz opis całego procesu wraz z wieloma ćwiczeniami rozwijającymi umiejętność rysowania i stosowania różnych technik wprowadzania tekstu czy rysunków robiąc notatki tak by było to czynnością machinalną a notatki były czytelne i przejrzyste.

Dan Rohde, 2013, The Sketchnote Handbook: The Illustrated Guide to Visual Note Taking, Peachpit Press, Berkeley.

Trening kreatywności. Jak pobudzić twórcze myślenie to podręcznik na temat twórczego myślenia. W jego dwóch pierwszych częściach zostały wyjaśnione podstawowe terminy takie jak kreatywność oraz twórcze myślenie, a w kolejnych przybliżono metody treningu kreatywności posługując się szeregiem ćwiczeń rozwijających kreatywność na rzecz samorozwoju, w relacjach z innymi ludźmi – w edukacji czy w biznesie.

Agnieszka Biela, 2015, Trening kreatywności, Wydawnictwo Samo Sedno, Warszawa.

Umysł Kreatywny, 62 ćwiczenia rozwijające intelekt, to zestaw kilkudziesięciu ćwiczeń opracowanych przez Edwarda de Bono pobudzających pomysłowość, rozwijających kreatywność percepcyjną czyli patrzenie na rzeczy z różnych punktów widzenia oraz kreatywność konstruktywną czyli łączenie ze sobą rzeczy tak, aby przedstawiały jakąś wartość.

Edward de Bono, 2015, Umysł kreatywny, 62 ćwiczenia rozwijające intelekt (oryg. How to Have A Beautiful Mind), Wydawnictwo STUDIO EMKA, Warszawa

Myślenie wizualne. Podstawowe elementy, to podręcznik dla osób pragnących zacząć swoją przygodę z rysowaniem i myśleniem wizualnym. Autorka w bardzo przejrzysty sposób przedstawia szereg podstawowych pojęć, a następnie wprowadza alfabet i podstawowe elementy myślenia wizualnego, zachęcając tym samym do rozwijania umiejętności rysowania i myślenia wizualnego.

Natalia Mikołajek, 2018, Myślenie wizualne. Podstawowe elementy, Pozytywny Start, Gdańsk (e-book).

Bikablo to zestaw kilkuset ikon pogrupowanych w kilka części, które są bardzo użyteczne podczas warsztatów i szkoleń z zakresu myślenia wizualnego. W pierwszej znajdują się ikony użyteczne w facylitacji wizualnej, w drugiej podczas warsztatów, seminariów i szkoleń, kolejna zawiera ikony na temat pracy w zespole i zarządzania projektami, a ostatnia na temat rynku i funkcjonowania przedsiębiorstw.

Bikablo 2.0, wydawca Neuland

Kwadraciaki to zbiór kilkuset ikon, których podstawą jest głowa w kształcie kwadratu, pogrupowanych w kilka kategorii – twarze, ręce, ruch, różne i razem. Autorka pokazuje jak przy ich pomocy można wyrażać emocje, dynamikę postaci bądź wykonywaną przez nią czynność. Kwadraciaki mogą służyć jako baza do ćwiczeń i tworzenia notatek wizualnych z ich wykorzystaniem.

Agnieszka Halama, 2018, Kwadraciaki, Centrum Halama, Poznań

Bikablo to słownik myślenia wizualnego czyli zestaw kilkuset rysunków pogrupowanych w pięć działów, których łatwo się nauczyć. W pierwszej znajdują się elementy użyteczne w facylitacji wizualnej m.in. do tworzenia notatek wizualnych, w drugiej proste rysunki rzeczy m.in. przedmiotów wyposażenia mieszkania czy zwierząt, kolejna zawiera symbole abstrakcyjnych pojęć, czwarta część zawiera rysunki gestów, a ostatnia różnych sytuacji.

Bikablo 1, wydawca Neuland

„Samoloty firmy miały latać zaledwie do trzech miast [zapisanych na serwetce], nie podlegałaby ona zatem regulacjom Rady Lotnictwa Cywilnego stanu Teksas. Oznaczało to, że linie lotnicze mogą w kwestiach finansowych działać, jak tylko im się podoba” (s. 109). Po tym jak firma odniosła sukces, historia o pomyśle na firmę zapisana na zwykłej serwetce, stała się legendarna.

Dan Roam, 2016, Narysuj swoje myśli (oryg. The Back of the Napkin), Wydawnictwo HELION, Gliwice, (e.-book).

Artykuł kończy się manifestem skierowanym do wydawców: „w przypadku dzieci ze szkół podstawowych ilustracje pomagają w rozumieniu tekstu. Ułatwiają dzieciom wizualizować słowa, ale większość tych znajdujących się w książkach dla nich przeznaczonych, to obrazy które są jednolite, nijakie, wyidealizowane i strasznie dosłowne” (s. 19).

Dan Roam, 2011, Blah blah blah, what to do when words don’t work, Pengiun Group, Nowy Jork.

„Danie ludziom szansy do rozmowy jest z pewnością sposobem ich zaangażowania, nawet bez użycia grafiki. Ale z wykorzystaniem wizualizacji nagle zaczęliśmy prowadzić dyskusję, której nigdy wcześniej nie prowadziliśmy, rozmawiając o dynamice systemów w dość wyrafinowany sposób - wszystko dlatego, że wspólnie stworzyliśmy ich dużą mapę” (s. 55).

David Sibbet, Visual meetings. How Graphics, Sticky Notes & Idea Mapping Can Transform Group Productivity, John Wiley & Sons, Hoboken.

„Lana podzieliła wszystkich uczestników na dwie grupy, eksperymentalną i kontrolną, a następnie pilnie obserwowała rezultaty testów. Grupa uczniów stosująca mapy myśli wykazała wyraźny postęp wyników nauczania, a precyzja i pomysłowość stworzonego przez Lanę projektu badawczego zapewniły jej pierwsze miejsce na olimpiadzie” (s. 204-205).

Tony Buzan, 2018, Mapy Twoich myśli. Mindmapping czyli notowanie interaktywne (oryg. The Mind Map Book. Radiant Thinking. The Major Evolution in Human Thought, Wydawnictwo JK, Łódź.

„W latach sześćdziesiątych fotograf Henri Cartier-Bresson, legendarny dzięki utrwaleniu życia na kliszy w (jak sam mawiał) „kluczowych momentach”, wrócił do swojej pierwszej miłości – do rysowania. Napisał o różnicach między rysowaniem a fotografowaniem w książce The Mind’s Eye: „Fotografowanie jest reakcją natychmiastową, rysowanie to medytacja” (s. 111-112).

Austin Kleon, 2020, Rób swoje, 10 sposobów na kreatywność w każdym czasie (oryg. Keep Going: 10 Ways to Stay Creative in Good Times and Bad), Wydawnictwo HELION, Gliwice.

„Pamiętam taką sytuację, gdy moja rodzina była oprowadzana po wieży zegarowej starego kościoła i doszliśmy do urządzenia, które poruszało wskazówkami zegara i uruchamiało kościelne dzwony. Mój syn natychmiast zobaczył, jak działa cała maszyna, choreografię wszystkich jej części. Podobnie, gdy moja córka gra na flecie sonatę, szybko chwyta jak rozwija się cały dramat tego utworu. Poszczególne frazy i tematy łączą się dla niej w spójną całość” (s. 132).

Susan R. Barry, 2009, Fixing my gaze, Basic Books, Nowy Jork.

„Prelegentka [Brandy Agerbeck] w swoim wystąpieniu opiera się na badaniach Lindy Kreger Silverman, która zidentyfikowała dwa podstawowe typy myślenia: słuchowo-sekwencyjny i wizualno-przestrzenny. Pond 60% uczniów w typowej klasie uczy się najlepiej mogąc korzystać z prezentacji wizualno-przestrzennych (nie mylić z prezentacją w Power Point), reszta przyswaja wiedzę najlepiej dzięki metodom słuchowo-sekwencyjnym” (s. 55).

Agata Baj, 2020, Myślografia, Wydawca eduBAJ, Stargard.

„Nie potrafiła już rozpoznać pojedynczych liter ani cyfr (chociaż nadal nie sprawiało jej kłopotu zapisywanie całych zdań). Miała także ogólniejszą agnozję wzrokową. Kiedy pokazywałem jej ilustracje, aby się przekonać, czy rozpoznaje przedmioty, miała problemy nawet z rozpoznaniem, że to są ilustracje. Niekiedy patrzyła na zadrukowaną przestrzeń – szpaltę lub kolumnę – albo na biały margines, sądząc że to ilustracja, o którą pytam” (s. 21).

Oliver Sacks, 2010, Oko umysłu (oryg. The Mind’s Eye), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

„Czasem jakiś student zgłaszał się i doktor P. nie poznawał go, a dokładniej nie rozpoznawał jego twarzy. W momencie kiedy student zaczynał mówić, doktor P. identyfikował go po głosie […] doktor P. nie tylko coraz częściej nie rozpoznawał twarzy ale także widział je tam, gdzie ich wcale nie było. Na ulicach dobrotliwie poklepywał uliczne hydranty i liczniki parkingowe, biorąc je za dziecięce głowy” (s. 26)

Oliver Sacks, 1994, Mężczyzna który pomylił swoją żonę z kapeluszem (oryg. The man who mistook his wife for a hat), Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

„Pewnego letniego dnia, kiedy siedząc na wzgórzu, Einstein pogrążył się w marzeniach, wyobraził sobie, że słoneczny promień niesie go do najdalszych krańców Wszechświata. Kiedy wbrew wszelkiej logice powrócił ponownie na powierzchnię słońca, uświadomił sobie, że Wszechświat faktycznie musi być zakrzywiony, a jego dotychczasowe „logiczne” wykształcenie okazało się niewystarczające” (s. 25).

Tony Buzan, 2018, Rusz głową (oryg. Use Your Head), Wydawnictwo JK, Łódź.

„Naprawdę nie potrzebujesz pięknych, niesamowicie szczegółowych i mocno rozbudowanych rysunków. Potrzebujesz takich rysunków, a którymi w parze będzie szła informacja. Jej przekazywanie, (z)rozumienie, lepsze jej zapamiętywanie. Potrzebujesz takich rysunków, które będą wspierać przekaz, a nie do przyćmiewać, czy zawłaszczać. Prostych, przejrzystych, takich do odczytania rysunków” (s. 79).

Natalia Mikołajek (Jadźka Rysuje), 2020, Notatki wizualne, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa.

„Ucz się od filmowców. Pomyśl: widzisz naukowca walczącego w laboratorium ze złośliwym wirusem. Po czym pozna, że ma już szczepionkę? Upuszcza kroplę antidotum do probówki z kłębiącymi się zarazkami i… ciecz staje się z powrotem czysta. Albo jaśniejąca. Rozumiesz prawda? To dlatego bomby w filmach mają zawsze migające światełka i wyświetlacze dokładnie wskazujące, ile czasu pozostało do wybuchu” (s. 82).

Paweł Tkaczyk, 2020, Narratologia, Wydawnictwo PWN, Warszawa.

„Obecnie większość psychologów zgadza się co do dwóch spraw. Po pierwsze, że wyobraźnia jest pierwotnym, umysłowym mechanizmem generowania obrazów wizualnych w sytuacji, gdy wyobrażany obiekt nie jest aktualnie rejestrowany za pomocą zmysłów. I po drugie, że neuroanatomiczne szlaki wzrokowe, które są odpowiedzialne za percepcję wizualną, są także intensywnie wykorzystywane podczas procesów wyobrażeniowych” (s. 11-12).

Piotr Francuz (red.), 2007, Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.

The Sketchnote Handobook to bogato ilustrowany podręcznik prezentujący podstawowe informacje na temat robienia notatek w postaci rysunkowej oraz opis całego procesu wraz z wieloma ćwiczeniami rozwijającymi umiejętność rysowania i stosowania różnych technik wprowadzania tekstu czy rysunków robiąc notatki tak by było to czynnością machinalną a notatki były czytelne i przejrzyste.

Dan Rohde, 2013, The Sketchnote Handbook: The Illustrated Guide to Visual Note Taking, Peachpit Press, Berkeley.

Trening kreatywności. Jak pobudzić twórcze myślenie to podręcznik na temat twórczego myślenia. W jego dwóch pierwszych częściach zostały wyjaśnione podstawowe terminy takie jak kreatywność oraz twórcze myślenie, a w kolejnych przybliżono metody treningu kreatywności posługując się szeregiem ćwiczeń rozwijających kreatywność na rzecz samorozwoju, w relacjach z innymi ludźmi – w edukacji czy w biznesie.

Agnieszka Biela, 2015, Trening kreatywności, Wydawnictwo Samo Sedno, Warszawa.

Umysł Kreatywny, 62 ćwiczenia rozwijające intelekt, to zestaw kilkudziesięciu ćwiczeń opracowanych przez Edwarda de Bono pobudzających pomysłowość, rozwijających kreatywność percepcyjną czyli patrzenie na rzeczy z różnych punktów widzenia oraz kreatywność konstruktywną czyli łączenie ze sobą rzeczy tak, aby przedstawiały jakąś wartość.

Edward de Bono, 2015, Umysł kreatywny, 62 ćwiczenia rozwijające intelekt (oryg. How to Have A Beautiful Mind), Wydawnictwo STUDIO EMKA, Warszawa

Myślenie wizualne. Podstawowe elementy, to podręcznik dla osób pragnących zacząć swoją przygodę z rysowaniem i myśleniem wizualnym. Autorka w bardzo przejrzysty sposób przedstawia szereg podstawowych pojęć, a następnie wprowadza alfabet i podstawowe elementy myślenia wizualnego, zachęcając tym samym do rozwijania umiejętności rysowania i myślenia wizualnego.

Natalia Mikołajek, 2018, Myślenie wizualne. Podstawowe elementy, Pozytywny Start, Gdańsk (e-book).

Bikablo to zestaw kilkuset ikon pogrupowanych w kilka części, które są bardzo użyteczne podczas warsztatów i szkoleń z zakresu myślenia wizualnego. W pierwszej znajdują się ikony użyteczne w facylitacji wizualnej, w drugiej podczas warsztatów, seminariów i szkoleń, kolejna zawiera ikony na temat pracy w zespole i zarządzania projektami, a ostatnia na temat rynku i funkcjonowania przedsiębiorstw.

Bikablo 2.0, wydawca Neuland

Kwadraciaki to zbiór kilkuset ikon, których podstawą jest głowa w kształcie kwadratu, pogrupowanych w kilka kategorii – twarze, ręce, ruch, różne i razem. Autorka pokazuje jak przy ich pomocy można wyrażać emocje, dynamikę postaci bądź wykonywaną przez nią czynność. Kwadraciaki mogą służyć jako baza do ćwiczeń i tworzenia notatek wizualnych z ich wykorzystaniem.

Agnieszka Halama, 2018, Kwadraciaki, Centrum Halama, Poznań

Bikablo to słownik myślenia wizualnego czyli zestaw kilkuset rysunków pogrupowanych w pięć działów, których łatwo się nauczyć. W pierwszej znajdują się elementy użyteczne w facylitacji wizualnej m.in. do tworzenia notatek wizualnych, w drugiej proste rysunki rzeczy m.in. przedmiotów wyposażenia mieszkania czy zwierząt, kolejna zawiera symbole abstrakcyjnych pojęć, czwarta część zawiera rysunki gestów, a ostatnia różnych sytuacji.

Bikablo 1, wydawca Neuland